Karl Marx had het bedacht, en Lenin zou het ten uitvoer brengen. Dat naieve idee dat je alle macht aan de gewone mensen moet geven en dat dan de ideale wereld aanbreekt. Marx ging ervan uit dat een ambachtsman veel liefde voor zijn werk kan voelen, maar dat in de moderne kapitalistische economie de arbeider aan de lopende band staat en vervreemd is van wat hij maakt. Hij is gereduceerd tot een inwisselbaar radertje in het systeem. Denk maar aan Modern Times van Charlie Chaplin. Werken geeft dan geen bevrediging meer en de vervreemding uit zich in het aanbidden van een macht buiten de mens-zelf, zoals religie (opium van het volk) of buitenissige consumeerdrift. Om die vervreemding op te heffen was een revolutie nodig die de macht aan de gewone man zou geven, volgens Marx. Hij noemde die Leer het Communisme, en hij schreef een Communistisch Manifest en Das Kapital.
Nou, in deze straat in Sint Petersburg zou die Revolutie losbarsten, had een zekere Lenin bedacht. Alleen, één probleempje: hijzelf zat op dat moment in het Zwitserse Zürich, toen een bolwerk van aktivisten. Toen hij het grote nieuws hoorde wist Lenin niet hoe snel hij met de trein naar Sint Petersburg moest komen.De Grote Revolutie begon als wat gemor in een rij huisvrouwen in de Vyborgbuurt in Sint Petersburg. Ze stonden op hun brood te wachten maar er kwam geen brood. De vrouwen werden steeds rumoeriger. Er ontstonden relletjes. De arbeiders van fabrieken in de buurt gingen zich er ook mee bemoeien. ‘s Middags liepen duizenden huisvrouwen, arbeiders en kinderen over de Nevski Prospekt in de stad. Ze riepen ‘brood, brood, brood’ en ‘weg met de tsaar!’ Twee dagen later lag de hele stad plat.
En in de trein van Zürich naar Sint Petersburg zat een zekere Vladimir Iljitsj Oeljanov. Sinds een andere aktivist zich Volgin was gaan noemen, naar de rivier de Wolga, was Vladimir zich Lenin gaan noemen, naar de rivier de Lena. Lenin kon Rusland eigenlijk niet in, want hij was verbannen door de tsaar. Maar het was 1917. De Eerste Wereldoorlog was in volle gang. Duitsland hielp Lenin stiekem de grens over, met als enig doel om Rusland, hun vijand in de oorlog, te destabiliseren. En daar stond hij dan op de barricades in zijn stad de mensen toe te schreeuwen: “Hebben jullie de macht afgepakt van de Tsaar om die vervolgens weer af te geven aan de grootgrondbezitters en de kapitalisten?” Lenin had een persoonlijk motief om de heersende klasse te haten: zijn broer Alexander was in 1887 opgehangen door de rechters van de Tsaar. Maar er was ook een brede onderstroom van Revolutie in heel Europa. De Russische Revolutie was een direct gevolg van de Franse Revolutie, waarbij de adel een kopje kleiner werd gemaakt met de guillotine. Maar net als in Frankrijk bleek ook in Rusland het ideaal van totale gelijkheid een nogal naief idee, waarbij voorbij gegaan werd aan de natuur van mensen. Niemand wil even arm zijn als alle anderen, iedereen wil proberen net ietsje rijker te worden. En zoals in Frankrijk de Revolutie van Robespierre eindigde in Rode Terreur, zo zou ook Joseph Stalin de dood van miljoenen mensen op zijn geweten hebben. Het klonk zo mooi: Alle macht aan het volk, dictatuur van het proletariaat. Maar voor de gewone man zelf was dit idee blijkbaar toch niet zo vanzelfsprekend dat hij er niet met harde hand aan herinnerd moest worden. Andersdenken was niet langer toegestaan, het Sovjet Paradijs werd bewoond door verraders en verklikkers. Uiteindelijk ging het toch weer alleen maar om de Macht, niet de Macht van het Volk, maar de Macht van Lenin en Stalin. En waren het uitgerekend de verkondigers van totale gelijkheid die uiteindelijk in rijkdom en weelde leefden ten koste van de gewone man.
Fijn om terug te kunnen luisteren!
De twee uren van 18-7-2010 zijn gelijk aan die van Finland op 25-7-2010.
St. Petersburg ontbreekt dus helaas