Rustig en bedaard flakkert het kaarsvlammetje, dat heel veel mensen ‘geloof’ noemen. Je kunt het maar beter hebben, want in een tijd dat je je rondom kunt laten verzekeren tegen van alles en nog wat is er nog altijd geen assurantie-agent te vinden die dekking wil leveren voor het hiernamaals. Er was ooit een tijd dat dat kaarsvlammetje op volkomen onverwachte momenten ineens een steekvlam werd, vuurwerk, een donderslag bij heldere hemel. Dan had er zich, ergens in de buurt, aan iemand iets voltrokken dat zo onverklaarbaar was, dat iedereen die ervan hoorde op slag weer diepgelovig werd, en fluisterde: “Er is meer tussen hemel en aarde…”
Mystiek is altijd een machtige aanjager geweest, een dynamo die vonken liet overspringen tussen een verveelde stilte en de volle stilte van het sprakeloos zwijgen. Het is de mystiek geweest die de kerk altijd haar ondoorgrondelijke kleuren heeft gegeven. En ergens in de 16e eeuw is dat gewaad in die wonderlijke waaier van kleuren een uniform geworden, toen de kerkrechters van de Inquisitie gingen jagen op alles dat niet in het religieus reglement paste. Iedereen die een beetje raar geloofde mocht dat uitleggen op de folterbank. Ja, dan laat je het wel uit je hoofd om te roepen dat je de engel Gabriël achter een oreganostruik hebt gezien.
In de 15e eeuw moesten de hooginquisiteurs nog geboren worden en maakte mystiek nog een onlosmakelijk deel uit van de Italiaanse cultuur. Een volk zo temperamentvol kijkt niet op een wonder meer of minder, en het gevaar bestaat dan ook dat het geheel ontaardt in gebeurtenissen die meer met kermis dan met mystiek te maken hebben. Wat te denken van Catharina van Bologna? Tijdens haar leven hield ze het als zuster in een franciscaner klooster nog bij een enkel visioen van hemel of hel. Maar het werkelijke spektakel zou pas beginnen na haar dood. Hoe kan het anders dat we het lichaam van Catharina na 500 jaar nog altijd kunnen bewonderen in het kerkje aan de Via Tagliapietre in Bologna, en dat het niet ligt, maar zìt, op een gouden troon.
Na haar dood in 1463 was Catharina zonder kist begraven in de aarde. Maar omdat ze maar vereerd bleef worden, besloot men haar her te begraven. Groot was de verbazing toen men geen lijk vond, maar een lichaam dat er volkomen onaangetast uitzag. Niemand durfde het lichaam uit de grafkuil te tillen, bang dat het toch uiteen zou vallen. En toen schijnt de abdis op een stoel gewezen te hebben en tegen het lijk te hebben gezegd: “Zuster Catharina, in naam van de gelofte van gehoorzaamheid gebiedt ik u: “Sta op en neem plaats!” Geloften van gehoorzaamheid gelden eeuwig, en dus stond Catharina op en ging in de stoel zitten. De stoel is inmiddels dus een troon geworden, in dat kerkje in Bologna, maar ze zit er nog altijd, heel erg dood te zijn. Wie de moed heeft om zijn hand in het luikje te steken kan een stukje van haar pij bemachtigen. Om de zoveel tijd maken de zusters hier een nieuwe pij, die ze het lijk dan weer aantrekken. “Zonder al te veel moeite,” beweren ze, “want het lichaam van Catharina is nog altijd zo soepel als dat van een jong meisje.”
