Al sinds vele jaren kent de katholieke kerk een waterscheiding der geesten: de ene stroming wil de manier van geloven mee laten gaan in de moderne tijd, de andere laat er geen twijfel ober bestaan: de enige rechtzinnige weg is die van het oude Rome. Een geloof, dat alleen heiligen kan voortbrengen na een leven zoals Franciscus van Assisi het geleefd heeft, of Bernardus van Clairvaux, of Catharina van Siëna. Met de beperkingen van een summiere levenswijze, armoede, boetedoening en de biecht.
Maar…de kronkelige bergpaadjes van Franciscus bestaan niet meer. Ze zijn vervangen door snelwegen, gsm en tv. De moderne communicatiemiddelen hebben ons geholpen uit onze schulp te kruipen en verder te kijken dan de kerk op het dorpsplein. Ze hebben ons in Europa democratieën gebracht, en het is de vraag of we nog terugwillen naar het feodale stelsel van toen, met zijn dictators en vadsige bisschoppen die arme mensen in de ban van de angst hielden. We hoeven maar naar continenten te kijken waar men is blijven steken in de Middeleeuwen, de warlords in Afrika en de imams in Iran, en ons af te vragen: willen we terug naar afgehakte handen, steniging, de doodstraf voor alles wat anders en dus ketters is?
Hij wordt in 1902 geboren in Spanje, Josemaria Escriva, stichter van een nogal omstreden lekenbeweging in de Katholieke Kerk, Opus Dei. Als in 1915 de textielzaak van zijn vader failliet gaat verhuist het gezin Escriva naar Logrono, en hier is het dat Josemaria voor het eerst zijn roeping voelt als hij in de sneeuw de voetafdrukken ziet van een ongeschoeide karmeliet. God wil iets van hem, hij weet alleen nog niet wat. Josemaria wordt tot priester gewijd en het is in Madrid, in 1928, dat hij de opdracht krijgt waarop hij zich al jaren heeft voorbereid: het stichten van een wereldomvattende lekenbeweging. Escriva heeft dan al een beetje het idee: “nieuwe heiligen,” alleen: hij vindt dat die adspirant-heiligen dan ook dezelfde weg af moeten leggen die eeuwen geleden werd afgelegd, compleet met kluizenaarschap, zelfkastijding en versterving. Natuurlijk is dat koren op de molen van katholieke bisschoppen die vinden dat de kerk te ver van zijn oorsprong is afgedwaald. Ook van paus Johannes Paulus de 2e, die er haast mee maakt om Josemaria Escriva al 16 jaar na zijn dood zalig te verklaren, in 1992.
Het Opus Dei – is het, zoals tegenstanders beweren, een politieke samenzwering, een religieuze multinational, is het de conservatieve garde van de paus? Wat heet conservatief als je in deze tijd de katholieke leer net zo streng wilt uitdragen als tijdens de Contrareformatie… En feit is dat Opus Dei alleen in Europa al 50.000 leden telt, waaronder veel academici en politici. Net als bijvoorbeeld bij de Vrijmetselarij loopt niemand met zijn lidmaatschap te koop. Je weet dus nooit hoe ver de tentakels reiken van Octopus Dei, zoals sommigen de beweging noemen. Met een rapport van Opus Dei uit 1979 werd olie op het vuur gegooid. Daaruit bleek dat Opus Dei-leden invloed hadden in 197 onderwijsinstellingen, 694 kranten en weekbladen, 52 televisie- en radiostations, 38 persbureaus en 12 filmbedrijven wereldwijd. In Spanje runt de organisatie twee universiteiten en een hogeschool. De Banco Popular zou aan Opus Dei gelieerd zijn. Evenals een Noorse en een Zwitserse bank.
Terug naar het geloof zoals geloof ooit bedoeld is door de apostelen en martelaren van de kerk. Het onversneden geloof. Het klinkt op zich aantrekkelijk. Terug naar de biecht en de boetegordel, terug naar de visioenen en versterving. En natuurlijk: terug naar een machtige wrekende kerk. Inmiddels heeft de paus bekend gemaakt dat Josemaria Escriva binnenkort zal worden heiligverklaard, op 6 oktober van dit jaar.
