We schrijven 1271. De donkere Middeleeuwen. Als je de mensen in de ogen kijkt dan zie je dat ze gevangen zitten in hun eigen tijd. Uitsluitend in dit tranendal leven om hierna gelukkig te kunnen worden. De wereld is niets meer dan een voorportaal tot de Hemel of de Hel.
Het is een zekere Thomas van Acquino die voor het eerst durft zeggen: God is meer dan een straffende God, die achter het portaal van de Dood op je wacht. God is ook een troostende God, die van wie je ook tijdens je Leven gelukkig mag proberen te zijn. Kijk eens om je heen. Durf de wereld eens als Middelpunt te zien! Kijk eens naar de natuur, kijk eens naar de Mens als Wonder van de Schepping. Durf daar gewoon de schoonheid eens van te zien. Durf een Individu te zijn. En dan, als bij een wonder, komen de mensen overeind uit hun nederige, gehurkte houding…de mens gaat rechtop staan, kijkt om zich heen en wordt opnieuw geboren. De mensen gooien het juk van de Middeleeuwen van zich af en in het Nieuwe Licht van de Renaissance zullen ze koortsachtig schilderijen gaan maken, en beelden, en gebouwen waar het leven vanaf spat. De Primavera van Botticelli, de David van Michelangelo, de Duomo met het Baptisterium…en daarin de Paradijspoort van Ghiberti, de kunstenaar die voor het eerst perspectief aanbrengt…kathedralen in Reims, Salisbury, Chartres…
De Amerikanen mogen ons in 1945 bevrijd hebben, uit de duisternis van de Middeleeuwen werden we bevrijd door een dikkerdje dat ‘de stomme os’ werd genoemd door zijn leerlingen. In een tijd dat iedereen nog zat vastgeketend in een doodsangst voor hel en verdoemenis, durfde hij voor het eerst een nieuw geluid te laten horen. In een omvangrijk boekwerk van drie delen: God en de Schepping; de morele positie van de mens en…Christus, zijn Kerk en de Sacramenten. Het klinkt nu als stoffige kost, maar toen opende het overal de ogen van mensen, die zich voelden of ze heel lang hadden geslapen en nu eindelijk wakker waren geworden.
De Summa Theologica was trouwens slim geschreven, om de kerk niet al te zeer tegen de schenen te schoppen. Thomas van Acquino gaf geen waterdichte stellingen, maar poneerde zijn nieuwe theorieën in een vraag en antwoordspel. Daardoor bleef hij op goede voet met de paus, die hem in 1274 zelfs de eervolle opdracht gaf een Concilie in Lyon bij te wonen. Thomas vroeg om uitstel in verband met ziekte, hij kreeg dit echter niet, en overleed op weg naar Lyon. Zijn woorden, die de hele mensheid zouden bevrijden, galmen nog na, tot op de dag van vandaag.
