Hij is de geschiedenis ingegaan als de man die Spanje bevrijdde van de Moren tijdens de Reconquista. Eeuwenlang had Spanje te maken met overheersing vanuit Noord-Afrika. Nu nog vind je de overigens prachtige Moorse cultuur terug in Andalusië. Maar het was Ferdinand die Spanje terugveroverde, en een begin maakte aan de hereniging van het land, door Castilië en Leon samen te voegen.
Makkelijk heeft hij het niet gehad, want al als 18-jarige bestijgt hij de troon. In 1219 trouwt hij met een koningsdochter uit Duitsland, Beatrice, en ook haar verovert hij vele malen, getuige de 7 zonen en 3 dochters die ze krijgen.
In principe is Ferdinand alleen koning van Castilië; zijn vader Alphonsus regeert over het even machtige Leon, in het Noorden van Spanje. Ferdinand komt in een lastig parket als zijn vader Castilië opeist en zelfs dreigt tegen zijn eigen zoon ten strijde te trekken. Dit familiedrama weet de zoon te voorkomen door hem tevreden te stellen met veel plichtsgetrouwe brieven, waarin hij zelfs zijn vader voorstelt hem legers uit te lenen om tegen de Moren te kunnen vechten. In 1230 is Ferdinand in Zuid-Spanje bezig de stad Jaen op de Moren te veroveren als hem het bericht bereikt dat zijn vader is overleden. Drie jaar kost het hem om orde op zaken te stellen in het koninkrijk Leon, daarna voltooit hij de verovering van Zuid-Spanje op de Moren. Als Ferdinand Cordoba binnenrijdt is de stad 524 jaar in het bezit van de Moren geweest. Sevilla, de rijkste en sterkste stad in het Zuiden, heeft de republiek uitgeroepen. Het beleg duurt maar liefst anderhalf jaar. Dan krijgt hij de stad zoals hij hem opgeëist heeft, leeg. In wat ooit het centrum van het Moorse rijk in Europa was, heerst nu een doodse stilte. Hier en daar het klapperen van een luik, het blaffen van een achtergebleven hond. In de lege spookstad lopen de nieuwe bewoners uit het verre Noorden langs vreemde Arabische gebouwen, onder geheimzinnige bogen en gewelven door. Het Moorse verleden zal plaatsmaken voor nieuwe Middeleeuwse gotiek, en architectuur die is afgekeken van de renaissance-gebouwen in het bevriende Vlaanderen en Italië. En zo ontstaat een stad die zich kan meten aan Florence, in een combinatie van stijlen en sferen: het stoere vierkante Spaanse, het ronde rococo-Italiaanse en het mysterieuze Arabesque. Hier verblijft Ferdinand de laatste drie jaar van zijn leven. Hij heeft Spanje teruggewonnen voor de Spanjaarden, voor Europa en voor God.
Ruim twee eeuwen later zal een andere koning Ferdinand door zijn huwelijk met Isabella van Aragon de eenwording van Spanje compleet maken. Samen zullen deze Ferdinand en Isabella het katholieke koningspaar genoemd worden. Dit echtpaar zal de Spaanse onderdanen voorgaan in vroomheid, maar ook in de verschrikkingen van de Inquisitie.
